Quá khứ

Lịch sử của phái Tiêu Dao được tái hiện qua lời kể của các nhân vật như Thiên Sơn Đồng Lão, Lý Thu Thủy, Vô Nhai Tử, Tô Tinh Hà.

Thiên Sơn Đồng Lão, Lý Thu Thủy đều đem lòng yêu Vô Nhai Tử, nhưng trong lòng Vô Nhai Tử chỉ có hình bóng đứa em gái của Lý Thu Thủy. Ông từng vẽ một bức tranh và tạc một pho tượng ngọc giống hệt cô gái ấy. Điều này bắt đầu gây ra những mâu thuẫn giữa ba người. Thiên Sơn Đồng Lão luôn cho rằng người trong mộng của Vô Nhai Tử là Lý Thu Thủy vì hai chị em rất giống nhau (chỉ khác ở chỗ cô em có má lúm đồng tiền và một nốt ruồi bên dưới mắt phải). Lý Thu Thủy còn cố tình quấy nhiễu khi Thiên Sơn Đồng Lão đang tu luyện Duy ngã độc tôn công, khiến cơ thể của bà cứ mãi nhỏ bé như một đứa trẻ. Để trả đũa, Thiên Sơn Đồng Lão đã rạch mặt Lý Thu Thủy. Về phần Lý Thu Thủy khi nhận ra người trong mộng của Vô Nhai Tử không phải là mình, bà đã bỏ sang nước Tây Hạ và trở thành một vương phi đầy quyền lực, đồng thời lập ra Nhất Phẩm Đường. Đứa con gái của Lý Thu Thủy và Vô Nhai Tử được gửi cho một đôi vợ chồng hiếm muộn nuôi nấng. Đứa con gái đó sau này làm dâu cho nhà họ Vương ở Tô Châu, chính là Vương phu nhân - mẹ ruột của Vương Ngữ Yên.

Trong ấn bản đầu tiên của Thiên Long Bát Bộ, Lý Thu Thủy không có em và Vô Nhai Tử cũng không yêu người con gái nào khác. Thứ mà ông say mê chính là pho tượng ngọc bích. Vốn ban đầu Vô Nhai Tử muốn tạc một bức tượng giống Lý Thu Thủy, đến khi hoàn thành ông đã điểm thêm một nốt ruồi dưới mắt phải, vô tình làm cho vẻ đẹp của pho tượng trở nên toàn mỹ. Trong tâm lý học, đây là hội chứng Pygmalionism, lấy từ tên một nhân vật trong thần thoại Hy Lạp, để chỉ trường hợp khi một nghệ nhân tâm đắc với tác phẩm của mình đến mức yêu nó như người thật. Chính bức tượng này đã gây ra những hiểu lầm giữa ba người phái Tiêu Dao. Thiên Sơn Đồng Lão tưởng rằng Vô Nhai Tử yêu Lý Thu Thủy, còn Lý Thu Thủy hận Vô Nhai Tử bỏ người sống để yêu một bức tượng nên đem con gái cho người khác nuôi còn bản thân thì bỏ sang Tây Hạ.

Thiên Sơn Đồng Lão đi đến Phiêu Miễu phong ("phiêu miễu" có nghĩa là mù sương) thuộc Thiên Sơn và lập ra Linh Thứu cung, gồm toàn các cô gái. Với võ công Sinh tử phù, Linh Thứu cung hàng phục một nhóm bang hội rất đông gọi là "tam thập lục động, thất thập nhị đảo" (36 động và 72 đảo), bắt họ hàng năm phải cống nộp vật phẩm. Bất mãn vì bị áp bức, nhóm bang hội này lập kế hoạch tấn công Phiêu Miễu phong đúng lúc Thiên Sơn Đồng Lão bế quan luyện công đến lúc yếu hại.

Vô Nhai Tử có thu nhận hai đồ đệ là Tô Tinh Hà và Đinh Xuân Thu. Tô Tinh Hà bản tính tốt bụng, tiên phong đạo cốt, giỏi cầm kỳ thi họa, giống sư phụ của mình. Đinh Xuân Thu thì quỷ kế đa đoan, tâm địa ác độc, lại rất ưa nịnh. Đinh Xuân Thu vì muốn chiếm chức vị chưởng môn và các pho võ công thượng thừa nên đánh lén Vô Nhai Tử ngã xuống vực, lại đánh trọng thương sư huynh Tô Tinh Hà. Tuy nhiên Vô Nhai Tử không chết, được Tô Tinh Hà đem giấu trong mật thất. Bản thân Tô Tinh Hà thì giả câm giả điếc để Đinh Xuân Thu không động đến mình nữa. Thế nên ngoài cái tên Thông Biện Tiên Sinh ("thông biện" là giỏi lý luận biện bạch) Tô Tinh Hà có ngoại hiệu Lung Á Lão Nhân ("lung": điếc; "á": câm).

Đinh Xuân Thu sau khi sát hại sư phụ không kiếm được bí kíp võ công, liền lên vùng Tinh Túc Hải phía Đông vì tin rằng hai tuyệt học Lăng ba vi bộ và Bắc minh thần công của Tiêu Dao phái được cất giấu ở vùng này. Tại đây hắn lập ra phái Tinh Túc, gồm toàn những kẻ tiểu nhân bỉ ổi, nổi tiếng về sự độc ác và các võ công âm độc. Đinh Xuân Thu được gọi là Tinh Túc Lão Quái và nổi tiếng với Hóa công đại pháp, môn công phu tiêu hủy nội lực của đối phương. Các đệ tử của Tinh Túc phái đều là kẻ tiểu nhân, đi đâu cũng tiền hô hậu ủng, khua chiêng gõ trống đọc các bài vè ca tụng Đinh Xuân Thu.

Phái Tiêu Dao trong Thiên Long Bát Bộ

Lung Á Lão Nhân Tô Tinh Hà ở Trân Long Kì Cuộc, theo lời Vô Nhai Tử, mời anh hùng thiên hạ đến giải thế cờ Trân Lung (bàn cờ vây được sắp xếp sẵn thành thế cờ để mọi người tìm cách giải). Bàn cờ này có một sức mê hoặc kì lạ, khiến Đoàn Diên Khánh, kẻ đứng đầu Tứ Đại Ác Nhân bị mê hoặc và suýt nữa tự sát khi nghe lời khích của Đinh Xuân Thu. Hư Trúc vì muốn cứu Đoàn Diên Khánh mà đánh bừa một nước cờ, vô tình tự chẹt chết quân cờ của chính mình. Tuy nhiên nước cờ đó lại làm bàn cờ thoáng hơn và Hư Trúc đã phá được cờ thế sau khi được Đoàn Diên Khách nhắc nước. Hư Trúc được Vô Nhai Tử truyền hết nội công 70 năm tu luyện của mình và cả chiếc nhẫn chưởng môn. Vô Nhai Tử chết ngay sau đó, rồi Tô Tinh Hà cũng bị Đinh Xuân Thu hại chết.[3]

Trên đường trở lại Thiếu Lâm, Hư Trúc gặp và cứu được Thiên Sơn Đồng Lão (lúc này đang tạm mất võ công do tu luyện Duy ngã độc tôn công dang dở) từ tay 36 động chủ và 72 đảo chủ. Qua hàng loạt sự kiện, Thiên Sơn Đồng Lão đã làm cho Hư Trúc tự nguyện phá giới Phật môn, từ ăn mặn cho tới quan hệ nam nữ. Bà cũng truyền cho Hư Trúc những võ công mạnh nhất của mình, trong đó có Thiên Sơn lục dương chưởng - vốn để hóa giải Sinh tử phù. Sau đó, dưới hầm băng hoàng cung Tây Hạ, Thiên Sơn Đồng Lão và Lý Thu Thủy đánh nhau đến lưỡng bại câu thương. Cả hai vô tình truyền nội lực của mình qua người Hư Trúc. Nội lực của Thiên Sơn Đồng Lão và Lý Thu Thủy rất mạnh, lại đối địch nhau, Hư Trúc không thể nào dung nạp được mà có thể đã táng mạng cùng bọn họ. Tuy nhiên trong người chàng đã có sẵn nội lực của Vô Nhai Tử, nhờ nó điều hòa hai nguồn nội lực tương phản kia. Qua chuyện này, Hư Trúc đã mang trong mình hơn trăm năm công lực của ba đại cao thủ phái Tiêu Dao cộng lại. Thiên Sơn Đồng Lão và Lý Thu Thủy đồng loạt qua đời sau trận quyết chiến. Hai người nhắm mắt, vừa khóc vừa cười trong hân hoan và đau đớn, khi nhận ra Vô Nhai Tử không hề yêu ai trong số họ, cũng là lúc kết thúc ba nguồn cơn ân oán tưởng như không bao giờ dứt.

Hư Trúc trở lại Phiêu Miễu phong, giải Sinh tử phù cho quần chúng 36 động và 72 đảo, qua đó cảm hóa được nhóm người này và khiến họ tự nguyện quy phục Linh Thứu cung. Về sau, Hư Trúc cũng đánh bại Đinh Xuân Thu bằng cách cấy Sinh tử phù vào người lão. Đinh Xuân Thu bị quản thúc tại chùa Thiếu Lâm. Lão bị Sinh Tử Phù hành hạ và chỉ được ban thuốc giải tạm thời nếu biết ăn năn hối cải. Mọi ân oán trong nội bộ phái Tiêu Dao cũng như giữa Phiêu Miễu phong với nhân sĩ giang hồ đến đây chấm dứt.